دانستن علائم اختصاری پروفیل‌های فولادی از اهمیت بالایی در صنعت ساخت‌وساز و مهندسی برخوردار است؛ زیرا این علائم باعث ساده‌سازی ارتباطات، کاهش اشتباهات، تسریع در فرایند انتخاب و سفارش مصالح و اطمینان از استفاده صحیح از مقاطع فولادی در پروژه‌های مختلف می‌شود. استفاده از علامت اختصاری آهن آلات و نام‌گذاری‌های استاندارد، امکان تبادل اطلاعات فنی بین مهندسان، پیمانکاران و تولیدکنندگان را فراهم می‌کند و موجب بهبود دقت در طراحی، تولید و اجرا می‌شود. در ادامه، علائم اختصاری آهن آلات را به شما به معرفی خواهیم کرد و کاربرد آن‌ها را بررسی می‌کنیم. در ادامه همراه ما باشید.
علامت اختصاری چیست؟
علامت اختصاری یک شکل کوتاه‌شده از یک واژه یا عبارت است که برای ساده‌سازی و تسریع در ارتباطات به کار می‌رود. در صنعت فولاد، علائم اختصاری برای شناسایی سریع و دقیق مقاطع فولادی مانند تیرآهن، نبشی، ناودانی، قوطی، لوله و میلگرد استفاده می‌شود. این علائم معمولاً نشان‌دهنده شکل، ابعاد، استاندارد تولید یا نوع کاربری پروفیل هستند و به مهندسان، طراحان و سازندگان کمک می‌کنند که از اشتباهات احتمالی در انتخاب و اجرای مصالح جلوگیری کنند. از طرفی، وجود علامت اختصاری آهن آلات در مدیریت انبار، تهیه نقشه‌های سازه‌ای و رعایت استانداردهای بین‌المللی، نقش مهمی ایفا می‌کند و باعث افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌های ناشی از خطاهای فنی می‌شود.
علائم اختصاری مقاطع فولادی
علائم اختصاری مقاطع فولادی ابزارهایی ضروری در صنعت ساخت‌وساز و مهندسی هستند که برای شناسایی سریع و دقیق انواع مختلف مقاطع فولادی استفاده می‌شوند. در ادامه، علامت اختصاری آهن آلات و کاربرد آن‌ها را به شما معرفی می‌کنیم.
برای دسترسی بهتر و سریع‌تر، علامت اختصاری آهن آلات را در قالب یک جدول به‌طور خلاصه آورده‌ایم:
| نوع مقطع فولادی | علامت اختصاری | توضیحات | نمونه نماد |
| نبشی (Angle Bar) | L | نشان‌دهنده شکل L مانند نبشی | L100×100×10 |
| RSA | مخفف “Rolled Steel Angle” (نبشی نورد شده) | RSA 50×50×5 | |
| ناودانی (Channel Bar) | C Channel | دارای مقطع C شکل، پرکاربرد در سازه‌ها | C150×75×8 |
| U Channel | دارای مقطع U شکل، مناسب برای اتصالات خاص | U200×90×10 | |
| قوطی (Box Section) | HSS | مقاطع توخالی سازه‌ای (Hollow Structural Section) | HSS 100×100×6 |
| SHS | مقطع مربع توخالی (Square Hollow Section) | SHS 80×80×5 | |
| RHS | مقطع مستطیل توخالی (Rectangular Hollow Section) | RHS 120×60×4 | |
| لوله (Pipe) | OD | قطر خارجی (Outside Diameter) | OD 50 |
| STD | ضخامت استاندارد دیواره (Schedule 40) | 50 STD | |
| XXHY | ضخامت بسیار زیاد دیواره (Double Extra Heavy) | 80 XXHY | |
| سپری (T-Bar) | TB | نشان‌دهنده سپری‌های نامتقارن طبق استاندارد EN 10055 | TB 100×50×8 |
| تیرآهن (I-Beam) | IPE | تیرآهن استاندارد اروپایی (European I-Beam) | IPE 200 |
| UB | تیرآهن بال‌پهن (Universal Beam) | UB 250×125×10 | |
| W-Beam | تیرآهن بال‌پهن آمریکایی (Wide Flange Beam) | W300×150×15 | |
| میلگرد (Rebar) | REINF | میلگرد تقویتی (Reinforcement) | REINF 16 |
| T/B | میلگرد لایه بالایی/پایینی | T16 | |
| EF/SF | میلگرد در وجه یا لبه سازه | SF12 |
این جدول، خلاصه‌ای از مهم‌ترین علائم اختصاری مقاطع فولادی را ارائه می‌دهد که در صنعت ساخت‌وساز و مهندسی به کار می‌روند.
علائم اختصاری نبشی
نبشی‌ها که با نام پروفیل L نیز شناخته می‌شوند، دارای مقطع L شکل بوده و در تقویت، قاب‌بندی و سازه‌های ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند. قبل‌از تهیه و خرید نبشی، حتماً نوع آن را درنظر بگیرید؛ زیرا تاثیر قابل‌توجهی در قیمت نبشی دارد. علائم اختصاری نبشی به شرح زیر است:
- L → نشان‌دهنده شکل Lمانند نبشی است.
نماد: L100×100×10 (طول بال × طول بال × ضخامت) - RSA → مخفف “Rolled Steel Angle” یا نبشی نورد شده است که در کاربردهای سازه‌ای استفاده می‌شود.
نماد: RSA 50×50×5 (عرض × عرض × ضخامت)
علائم اختصاری ناودانی
ناودانی‌ها که با نام C-channel یا U-channel نیز شناخته می‌شوند، دارای مقاطع C یا U شکل هستند و در ساختمان‌ها به‌دلیل استحکام بالا استفاده می‌شوند. در واقع، علامت اختصاری آهن آلات در ناودانی‌ها، به‌شکل U و C است. قیمت ناودانی با توجه به استانداردهای تولید، می‌تواند متفاوت باشد. علامت‌های اختصاری ناودانی عبارت‌اند از:
- C Channel → نشان‌دهنده مقطع C شکل است.
نماد: C150×75×8 (ارتفاع × عرض جانبی × ضخامت) - U Channel → نشان‌دهنده مقطع U شکل است.
نماد: U200×90×10 (ارتفاع × عرض جانبی × ضخامت)
علامت اختصاری قوطی
قوطی‌ها که به‌عنوان مقاطع توخالی سازه‌ای (HSS) نیز شناخته می‌شوند، دارای مقطع مربعی یا مستطیلی هستند و در ساخت قاب‌های فلزی، پل‌ها و سازه‌های سنگین کاربرد دارند. علائم اختصاری قوطی به شرح زیر است:
- HSS → مقطع توخالی سازه‌ای، برای پروفیل‌های قوطی‌شکل.
نماد: HSS 100×100×6 (ارتفاع × عرض × ضخامت) - SHS → مقطع مربعی توخالی.
نماد: SHS 80×80×5 (طول ضلع × طول ضلع × ضخامت) - RHS → مقطع مستطیلی توخالی.
نماد: RHS 120×60×4 (ارتفاع × عرض × ضخامت)
علامت اختصاری آهن آلات لوله‌ای
لوله‌های فولادی به‌صورت استوانه توخالی هستند و در ساخت‌وساز، تأسیسات لوله‌کشی، انتقال گاز و بخش‌های صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این مقاطع معمولاً براساس قطر خارجی (OD) و ضخامت دیواره دسته‌بندی می‌شوند. در اینجا به علائم اختصاری لوله اشاره می‌کنیم:
- OD → قطر خارجی.
نماد: OD 50 (لوله با قطر خارجی 50 میلی‌متر) - STD → ضخامت استاندارد دیواره (Schedule 40).
نماد: 50 STD (لوله با قطر خارجی 50 میلی‌متر و ضخامت استاندارد) - XXHY → ضخامت بسیار زیاد دیواره (Double Extra Heavy).
نماد: 80 XXHY (لوله با قطر خارجی 80 میلی‌متر و ضخامت زیاد دیواره)
علامت اختصاری سپری
سپری فولادی که با نام T-Bar نیز شناخته می‌شود، یکی از مقاطع پرکاربرد در سازه‌های فلزی، قاب‌بندی، ساخت پل‌ها و سقف‌های کاذب است. این مقطع دارای مقطع عرضی T شکل است و به‌دلیل استحکام مناسب و وزن کمتر نسبت به تیرآهن‌ها در بسیاری از سازه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. سپری‌ها می‌توانند به دو صورت نورد گرم (Hot Rolled) یا برش از تیرآهن (Cut from I-Beam) تولید شوند که هر یک ویژگی‌های خاص خود را دارند. علامت اختصاری آهن آلات سپری‌شکل، به‌شرح زیر است:
- TB → نشان‌دهنده سپری‌های نامتقارن براساس استاندارد EN
نماد: TB 100×50×8 (ارتفاع × عرض جانبی × ضخامت)
علامت اختصاری تیرآهن
تیرآهن‌ها که با نام I-Beam یا H-Beam نیز شناخته می‌شوند، از اجزای اصلی در سازه‌های باربر هستند. شکل I یا H آن‌ها بهینه‌ترین توزیع وزن را فراهم می‌کند و باعث افزایش استحکام در برابر بارهای عمودی می‌شود. علامت اختصاری آهن آلات در این پروفیل، عبارت‌اند از:
- I-Beam → همچنین به نام RSJ (Rolled Steel Joist)، UB (Universal Beam)، یا W-Beam (Wide Flange Beam) بسته به استاندارد و منطقه شناخته می‌شود.
نماد: IPE 200 (تیرآهن استاندارد اروپایی با ارتفاع 200 میلی‌متر) - UB → تیرآهن بال‌پهن (Universal Beam).
نماد: UB 250×125×10 (ارتفاع × عرض بال × ضخامت) - W-Beam → تیرآهن بال‌پهن آمریکایی (Wide Flange Beam)
نماد: W300×150×15 (ارتفاع × عرض بال × ضخامت)
علامت اختصاری میلگرد
میلگردها (Rebar) به‌عنوان تقویت‌کننده در سازه‌های بتن‌آرمه به کار می‌روند و باعث افزایش استحکام کششی و جلوگیری از ترک‌خوردگی بتن می‌شوند. این مقاطع در اندازه‌ها و استانداردهای مختلف تولید می‌شوند و براساس محل قرارگیری و عملکرد سازه‌ای مشخص می‌شوند. در زیر، به توضیح علائم اختصاری میلگرد می‌پردازیم:
- REINF → میلگرد تقویتی.
نماد: REINF 16 (میلگرد با قطر 16 میلی‌متر) - T/B → میلگرد لایه بالایی/پایینی.
نماد: T16 (میلگرد 16 میلی‌متری در لایه بالایی دال بتنی) - EF/SF → میلگرد قرار گرفته در وجه یا لبه.
نماد: SF12 (میلگرد 12 میلی‌متری در وجه جانبی ستون یا دیوار)
جمع بندی
درک و استفاده از علامت اختصاری آهن آلات، نقش مهمی در بهینه‌سازی فرایندهای طراحی، تولید و اجرای سازه‌ها دارد. این علائم با استانداردسازی نام‌گذاری، ارتباطات را تسهیل و از اشتباهات احتمالی در انتخاب و به‌کارگیری مصالح جلوگیری می‌کنند. با توجه به رشد صنعت ساخت‌وساز و نیاز به دقت بیشتر در پروژه‌های مهندسی، آشنایی با این علائم برای مهندسان، پیمانکاران و فعالان حوزه فولاد امری ضروری است.
فروشگاه آنلاین آهن آرسس یکی از معتبرترین تأمین‌کنندگان مقاطع فولادی در ایران است که با ارائه محصولات متنوع، قیمت‌های رقابتی و خدمات تخصصی توانسته است اعتماد مشتریان را جلب کند. شفافیت در قیمت‌ها، تضمین کیفیت و امکان مشاوره تخصصی از مزایای خرید از وب‌سایت آهن آرسس است که آن را به یکی از برترین گزینه‌ها برای فعالان صنعت ساخت‌وساز تبدیل می‌کند.
